طلاق غیابی چیست؟

ادامه دادن یک زندگی پر بحران برای همه افراد سخت است. زندگی که پر باشد از نارضایتی و دوری از همسر، برای هیچ یک از طرفین سودی ندارد و اتفاقا آنها را در وضعیت بد روحی و جسمی قرار خواهد داد.

در چنین وضعیتی افراد به شدت احساس تنهایی خواهند داشت. حال فرض را بر این بگذاریم که زنی در زندگی همسر خود را از دست بدهد اما نداند که او کجاست.

در واقع با نوعی از همان تنهایی دست و پنجه نرم می کند اما تفاوت در این است که نمی داند طرف مقابل کجاست و چه می کند. برخی از این نوع غیبت ها مربوط به جنگ است و تبعات آن اما برخی دیگر با برنامه ای خودخواسته از طرف زن یا مرد صورت می گیرد.

قانون در چنین وضعیتی، کنار افراد است و به آن ها حق طلاق غیابی را اعطا می کند. در متن حاضر این مسئله را بررسی می کنیم که در چه شرایطی می توان از قواعد طلاق غیابی استفاده کرد.

تفاوت میان جدایی و طلاق

قبل از ورود به بحث و آشنایی با شرایط طلاق غیابی، لازم است این نکته را در نظر داشته باشیم که تفاوتی میان جدایی و طلاق وجود دارد.

برای مثال زوجین می توانند زیر یک سقف زندگی کنند اما به لحاظ احساسی از هم جدا باشند. اما طلاق به ازدواج شما پایان می دهد.

به بیان دیگر، افراد برای جدا شدن از یکدیگر، نیازی به مراجعه به دادگاه ندارند. آن ها می توانند توافق کنند که به لحاظ قانونی نامشان در شناسنامه هم باشد اما هر کدام زندگی خود را داشته باشند.

در چنین شرایطی می تواند از قواعد طلاق غیابی استفاده کرد که موارد آن را در ادامه توضیح خواهیم داد. اما برای طلاق گرفتن و یک جدایی قانونی، باید به دادگاه مراجعه و مراتب را طبق خواست متن قانون پیش ببرید.

دلایل مهم جدایی و طلاق زوجین

آمارها حاکی از آن است که از هر دو ازدواج یکی به جدایی و سپس طلاق می انجامد. دلیل هر جدایی ممکن است متفاوت باشد.

با این حال، برخی از موارد رایج از جمله ناتوانی در بخشش، رنجش زیاد، فشار مالی، ارتباطات ضعیف، دخالت دیگران و مشکلات احساسی همیشه در این نوع جدایی ها وجود داشته اند.

وقتی چنین مسائلی در زندگی زناشویی پیش می آید، زن و شوهر تحت فشار قرار می گیرند تا راه حلی بیابند. اغلب راه حلی که زوجین برای آن تصمیم می گیرند جدایی است.

با این حال، باید به خاطر داشت که اگرچه جدایی یا طلاق ممکن است بهترین راه حل به نظر برسد، اما بر فرزندان، همسر و اطرافیان تأثیر منفی می گذارد.

برای درک بهتر موضوع، در ادامه رایج ترین دلایل جدایی و نحوه غلبه بر آن ها را در نظر گرفتیم.

شکاف ارتباطی

ارتباطات پایه همه روابط است. اگر یک رابطه فاقد مکالمه واقعی باشد که هر دو نفر بتوانند آشکارا در مورد همه مسائل صحبت کنند، دیر یا زود شکست خواهد خورد.

امروزه مردم معمولا بیشتر وقت خود را به جای تمرکز بر روی شخصی که در مقابلشان قرار دارد، با تلفن یا جلوی صفحه تلویزیون می گذرانند که باعث ایجاد شکاف بزرگی در ارتباطات می شود.

شما باید آن چه را که فکر می کنید یا احساسات خود را بیان کنید، حتی اگر نیاز دارید آن ها را فریاد بزنید. به علاوه، شما باید بتوانید در مورد آن چه نیاز دارید و انتظاراتی که از شخص دیگری که زندگی خود را با او می گذرانید، صحبت کنید.

گاهی اوقات زوج ها از یکدیگر رنجیده می شوند زیرا احساس می کنند نیازهای آن ها نادیده گرفته می شود یا برآورده نمی شود. در بیشتر موارد همین حرف نزدن هاست که افراد را برای مدت زیادی از هم جدا می کند و شرایط را به طرف استفاده از قوانین طلاق غیابی سوق می دهد.

خیانت

یکی دیگر از دلایل شناخته شده جدایی خیانت است. بسیاری از افراد این کار را ناعادلانه، خودخواهانه و بزدلانه می دانند که می توان با کسی که ادعا می کند عاشق اوست انجام داد.

به علاوه، خیانت، حرمت ازدواج را می شکند و چاره ای جز طلاق برای اکثریت افراد باقی نمی گذارد. تنها راه برای غلبه بر چنین مسئله ای این است که از فرد بپرسید که چرا در وهله اول این کار را کرده است.

دلایل را درک کنید، روی بخشش آن ها کار کنید و در صورت امکان سعی کنید راه حلی بیابید اما اگر فرد به جای توضیح مسئله ترجیح داد شما را ترک کند، بعد از گذشت مدتی می توانید با مراجعه به مراجع ذی ربط از شروط طلاق غیابی استفاده کنید.

مشکلات مالی

پول یکی از دلایل اصلی جدایی است زیرا قدرت ایجاد اصطکاک بین افراد را دارد. مسائل مالی، شامل تفاوت بین عادت های پس انداز و خرج کردن هر دو نفر نیز می تواند باعث اختلاف بین افراد شود.

مشکلات مالی در درجه اول به این دلیل به وجود می آیند که زوج ها به صراحت در مورد انتظارات مالی خود صحبت نمی کنند. آنها آماده بودند تا مبلغ هنگفتی را برای عروسی خود خرج کنند، با این حال، برای هزینه های روزمره مانند خواربار و قبوض برق، بحث می کنند.

بعضا دیده شده که بسیاری از افراد، بعد از برخورد با مسائل مالی مانند بدهکاری های زیاد یا ورشکستگی، خانه و خانواده خود را رها می کنند و دیگری خبری از آن ها نخواهد شد.

در این شرایط همسر فرد می تواند با استفاده از شرایط طلاق غیابی از این زندگی و سختی های آن خلاصی یابد.

عدم تلاش برای حفظ زندگی

یکی دیگر از دلایل جدایی عدم تلاش برای تقویت رابطه است. برای حفظ یک ازدواج سالم و شاد، باید سختی هایی را تحمل کرد و البته، این کار اصلا آسان نیست. فقدان تلاش فقط به یک چیز اشاره دارد.

شما دیگر علاقه ای به ادامه آن زندگی ندارید که در نهایت می تواند منجر به جدایی شود. برخی از افراد ترجیح می دهند به جای تلاش برای حفظ زندگی خود، وارد روابطی خارج از ازدواج شوند و همسر قانونی خود را رها کنند.

اگر در این وضعیت به سر می برید، می توانید از شرایط طلاق غیابی استفاده کنید.

ساده ترین راه حل این است که زمان بیشتری را با هم بگذرانید. بسیاری از مردم تنها به این دلیل از ازدواج خود ناراضی هستند که احساس می کنند نمی توانند به ارتباط با همسر خود ادامه دهند.

شرایط طلاق غیابی

متن قانون طوری طراحی شده است که افراد بتوانند با تکیه بر آن حق خود را گرفته و شرایط زندگی خود را به طرز مناسبی پیش ببرند. به این معنا که اگر زن یا مردی در شرایطی قرار بگیرد که از مکان زندگی همسر خود بی خبر باشد، می تواند از شرایط طلاق غیابی استفاده کرده و زندگی خود را از آن وضعیت نجات دهد.

شرط اصلی این نوع طلاق در این است که مرد یا زن مذکور، مجهول المکان باشد. در این وضعیت زن / مرد باید به دادگاه مراجعه کند و مشخصات کامل همسر خود را ارائه دهد. به حکم دادگاه یک آگهی در روزنامه کثیرالانتشار چاپ شده و تمام کسانی که نامبرده را می شناسند و یا دیده اند، درخواست همکاری می شود.

در صورتی که بعد از طی این مراحل فرد مذکور یافت نشود، دادگاه می تواند «رای غایب» صادر کرده و حکم طلاق فرد حاضر را نیز صادر کند.

این نکته مهم را نیز به خاطر داشته باشید که رای غایب تنها برای طلاق بلکه در موارد دیگر نیز قابل صدور است.

برای مثال اگر شما دادخواستی را علیه فرد تنظیم کرده باشید و ابلاغیه به فرد نرسیده باشد، در نتیجه او در جلسات دادگاه حاضر نشود، در صورت محکوم شدن، رأی غیابی برای فرد صادر می شود.

این نوع رأی تا 20 روز بعد از صدور در همان دادگاه قابل واخواهی است. به این معنا که اگر فرد بعد از صدور حکم از این مسئله خبردار شود می تواند اعتراض خود را عنوان کند.

در نتیجه، اگر بعد از صدور حکم طلاق غیابی، مرد/زن از ماجرا خبردار شود، می تواند اعتراض خود را تقدیم دادگاه کند.

طلاق غیابی به درخواست مرد

اشاره کردیم که درخواست طلاق غیابی می تواند از طرف زوجین ارائه شود. به این معنا که این حق تنها برای زن یا مرد در نظر گرفته نشده است.

مردی که مدت هاست از زن خود بی خبر است نیز می تواند درخواست طلاق غیابی را به دادگاه تقدیم کرده و با استفاده از متن قانون برای احیای حق خود تلاش کند.

این نکته را نیز در نظر داشته باشید که با استناد به ماده 1133 قانون مدنی، حق طلاق با مرد است. به این معنا که اگر مردی در دادگاه حاضر شده و درخواست طلاق زن خود را داشته باشد، حضور یا عدم حضور زن در دادگاه شرط نیست.

البته که در این مورد مرد باید حقوق همسر خود از جمله مهریه و نفقه را به طور کامل پرداخت کند.

طلاق غیابی به درخواست زن

در صورتی که زن خواهان طلاق باشد و با ارائه دادخواست او و صدور ابلاغیه مرد در دادگاه حاضر نشود و لایحه خود را تقدیم نکند، دادگاه می تواند رأی غیابی برای طلاق را صادر کند.

توجه داشته باشید که در این مورد با تکیه بر ماده 69 قانون آیین دادرسی مدنی «هرگاه مأمور ابلاغ نتواند اوراق را به شخص خوانده برساند باید در نشانی تعیین شده به یکی از بستگان یا خادمان او که سن و وضعیت‌ ظاهری آنان برای تمیز اهمیت اوراق یاد شده کافی باشد، ابلاغ نماید و نام و سمت گیرنده اخطاریه را در نسخه دوم قید و آنرا اعاده کند».

همچنین در وضعیتی که مرد در خارج از کشور است مطابق با ماده 71 این قانون «ابلاغ دادخواست در خارج از کشور به ‌وسیله مأموران کنسولی یا سیاسی ایران به ‌عمل می‌ آید.

ماموران یاد شده دادخواست و ضمایم آن را ‌وسیله مامورین سفارت یا هر وسیله ‌ای که امکان داشته باشد برای خوانده می ‌فرستند و مراتب را از طریق وزارت امور خارجه به ‌اطلاع دادگاه می‌ رسانند.

در صورتی که در کشور محل اقامت خوانده، مأموران کنسولی یا سیاسی نباشند این اقدام را وزارت امور خارجه به ‌طریقی که مقتضی بداند انجام می‌ دهد».

شرایط طلاق غیابی برای مرد مفقودالاثر

کلمه مفقودالاثر برای همه ما آشناست. معمول است که این واژه را در توصیف فردی استفاده کنیم که در جنگ بوده و حالا بعد از گذشت سال ها از او خبری نیست. اما در متن قانون این واژه کمی متفاوت معنا می شود.

با توجه به ماده 1029 قانون مدنی، «هر گاه شخصی چهار سال تمام غایب مفقودالاثر باشد زن او می تواند تقاضای طلاق کند در این صورت با رعایت ماده 1023 حاکم او را طلاق می دهد».

همچنین در ماده 1023 می خوانیم که «محکمه وقتی می تواند حکم موت فرضی غایب را صادر نماید که در یکی از جراید محل و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار تهران اعلانی در سه دفعه متوالی هر کدام به فاصله یک ماه منتشر کرده و اشخاصی را که ممکن است از غایب خبری داشته باشند دعوت نماید که اگر خبر دارند به اطلاع محکمه برسانند.

هرگاه یک سال از تاریخ اولین اعلان بگذرد و حیات غایب ثابت نشود حکم موت فرضی او داده می شود».

در ادامه ماده 1030 نیز اعلام می دارد که «اگر شخص غایب پس از وقوع طلاق و قبل از انقضاء مدت عده مراجعت نماید نسبت به طلاق حق رجوع دارد ولی بعد از انقضاء مدت مزبور حق رجوع ندارد».

ترک خانه به مدت 6 ماه می تواند دلیل طلاق غیابی باشد؟

در صورتی که مرد بندهای 8 و 11 عقد نامه را قبول و امضا کرده باشد، ترک خانه به مدت 6 هم می تواند دلیل بر طلاق باشد. اگر مرد در این مدت به دادگاه مراجعه نکرد، طلاق غیابی است.

عسر و حرج در طلاق غیابی موثر است؟

با استناد به ماده 1130 قانون مدنی «در صورتی که برای محکمه ثابت شود که دوام زوجیت موجب عسر و حرج است می تواند برای جلوگیری از ضرر و حرج زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورت میسر نشدن به اذن حاکم شرع طلاق داده می شود».

آیا زن با داشتن سند وکالت طلاق بدون حضور مرد می تواند جدا شود؟

بله. زن با داشتن حق طلاق می تواند از همسر خود جدا شود. البته در این مورد طلاق غیابی نیست.