طلاق بائن چیست؟

طبق تعریف دیکشنری وبستر، طلاق اقدام یا فعالیتی برای انحلال قانونی ازدواج است. فقه اسلامی نیز این مهم را در همین معنا در نظر دارد و آن را مشروع جایز می داند که البته در برخی روایات منفورترین عمل حلال در نظرگاه خداوند است.

در جامعه امروزی طلاق بیش از هر زمان دیگری عادی شده است. به گفته برخی منابع، چهل درصد از ازدواج ها به طلاق ختم می شود. برخی از علل طلاق عبارت‌اند از بی پولی، بی تعهدی افراد به زندگی مشترک و اختلاف نظرهای زیاد است.

اگر در موقعیتی هستید که به طلاق فکر می کنید، بهتر است قبل از اینکه تصمیم نهایی را بگیرید، با برخی از انواع طلاق و قواعد آنها آشنا شوید.

در متن حاضر یکی از این انواع تحت عنوان «طلاق بائن» را برای شما شرح خواهیم داد تا تفاوت آن را با طلاقی رجعی درک کرده و حقوق زوجین در این وضعیت را بهتر بشناسید.

جدایی یا طلاق؟

شاید در مرحله ای از زندگی زناشویی قرار دارید که متوجه شده اید تغییراتی در حال رخ دادن هستند و باید هوشیارانه با آنها رفتار کنید. شاید گمان می کنید که طلاق یک قدم بسیار بزرگ و راهی خیلی دور است.

این نوع شرایط برای برخی مسائل زناشویی (مانند اختلاف نظرها) می تواند فصل جدیدی باشد و زمانی که مشکل ناپدید شود یا با استفاده از زوج درمانی به طور کامل برطرف شود، فکر جدایی یا طلاق نیز از ذهن شما پاک خواهد شد.

در برخی از این موارد جدایی – جدا از همسرتان و نداشتن روابط زناشویی – می تواند به طور موقت مشکل را حل کند. چنین اقدامی به افراد اتاق تنفس و فضایی برای افکار کردن به خود و توانایی نشان دادن ابتکار عمل برای حل تعارضات ارائه می دهد.

با این حال، این گزینه برای همه جوابگو نیست. اگر مسائلی مانند سوء استفاده، مصرف مواد مخدر یا اعتیاد به الکل، خیانت، یا ناتوانی آشکار در مدیریت زندگی مشترک از جمله مواردی هستند که با آن ها رو به رویید، طلاق بائن (برای داشتن وضعیتی که رجوع در آن امکان پذیر نیست) ممکن است گزینه بهتری باشد.

البته این مسئله منوط بر آن است که شرایط آن را داشته باشید. اگر هر کاری که انجام می دهید همچنان احساس می کنید از نظر عاطفی از همسرتان جدا شده اید، ممکن است زمان طلاق قانونی، فرا رسیده باشد.

چه زمانی افراد به طلاق فکر می کنند؟

سکوت به جای حرف زدن، «من و تو» به جای «ما» نشانه هایی که به ما می فهماند، زمان طلاق فرا رسیده است. ممکن است نشانه های ظریفی باشند، اما در زندگی بسیاری از ما وجود دارند.

به نظر می رسد تشکیل پرونده برای طلاق، یک مرحله نهایی و دراماتیک برای یک ازدواج عاشقانه باشد. با این حال، برخی از روابط در واقع از جدایی سود می برند.

به بیان دیگر، برای برخی از افراد، جدا شدن بهترین راه حل است و استفاده از شرایط طلاق بائن که باعث می شود مرد حق رجوع به همسر خود را نداشته باشد، می تواند کمک کننده باشد.

برای درک بهتر این موضوع، در ادامه متن برخی از موارد را با هم مرور خواهیم کرد که به زعم کارشناسان علائم خاموش جدایی و طلاق هستند. شاید با شناخت بهتر آن ها بتوانید تصمیم درست را برای زندگی خود در نظر بگیرید.

اجتناب و دوری از شریک زندگی

اگر به طور روزانه از همسرتان دوری می کنید، احتمالا پایان ازدواج شما نزدیک است. به طور معمول، افراد از درگیری با شریک زندگی خود اجتناب می کنند زیرا:

• اصلاح وضعیت برایشان اهمیتی ندارد
• از نوع عکس العمل های طرف مقابل (شاید منجر به خشونت یا تمسخر شود) می ترسند.

حتی اگر می خواهید به دلیل سوء استفاده از شریک زندگی خود از هم جدا شوید، لازم نیست منتظر بمانید تا بتوانید آن ها را ضبط کنید یا گزارش پلیس برای طلاق ارائه دهید.

اگر در شرایط طلاق بائن هستید، از همسر خود جدا شده و حق رجوع را برای او از بین می برید.

زوجین دیگر «شریک» هم نیستند!

وقتی شایعات احمقانه ای می شنوید یا اخبار بدی دریافت می کنید، همیشه برای به اشتراک گذاشتن به سراغ بهترین دوست/ همسر خود می روید.

زمانی که شما برای همین صحبت های عادی هم به سراغ همسر خود نروید، زمان طلاق فرارسیده است. در این وضعیت طرف مقابل دیگر نه دوست شماست و نه همسرتان.

قطع رابطه در یک ازدواج می تواند منجر به احساس تنهایی شود. این تنهایی فقط پیوند زناشویی را سریعتر از بین می برد. اگر بیش از حد در این وضعیت بمانید، احساس می کنید در دام افتاده اید و تجربه بدتری در جدایی خواهید داشت.

مهم است که بدانید طلاق بائن مسئله ایست که برای خیلی از افراد اتفاق می افتد و شما اولین یا آخرین نفر نیستید.

عدم وجود اعتماد و احترام

اگر نمی توانید چیزی را که همسرتان برای ناراحتی شما انجام داده ببخشید، نشانه آن است که ازدواج قابل ترمیم نیست.

به عنوان مثال، خیانت برای افراد مختلف معنای متفاوتی دارد و احساسات شما نسبت به رفتار همسرتان است که این مسئله را پررنگ یا کم رنگ می کند.

به هر حال، خیانت همیشه نباید فیزیکی باشد. معاشقه لفظی با دیگران به دنبال تأیید عاطفی نیز می تواند رابطه خارج از ازدواج معنا شود.

در این وضعیت مهم است که بدانید بهترین تصمیم کدام است. اگر می توانید با این نوع رفتار کنار آمده و آن را تنها یک شیطنت حساب کنید، طلاق نخواهید گرفت اما اگر می خواهید جدا شوید و راه های رجوع فرد را نیز ببندید، بهتر است که شرایط طلاق بائن را شناخته و بدانید می توانید از آن استفاده کنید یا خیر.

ادامه زندگی «به خاطر بچه ها»

در حالی که فرزندان شما ممکن است بسیار باارزش باشند، آن ها همه چیز شما در رابطه با همسرتان نیستند. شما با شریک زندگی خود ازدواج کردید نه با فرزندانتان. شما لیاقت داشتن یک همسر خوب را دارید. نه فقط یک پدر یا مادر لفظی.

تامارا عفیفی، محقق ارتباطات، می‌گوید که «اگرچه فرزندان شما ممکن است برای مدتی پس از پایان ازدواجتان غمگین باشند، اما در درازمدت درک بهتری از کار شما خواهند داشت. گاهی حتی از بچه‌هایی که والدینشان در خانواده‌ای پر استرس با دعوای مداوم کنار هم می‌مانند، رشد بیشتری دارند».

آسیب رسان ترین چیز برای بچه‌ها در طول طلاق، درگیری والدین است، به خصوص اگر از آنها خواسته شود «والد مورد علاقه» را انتخاب کنند.

فرزندان خود را در چنین موقعیتی قرار ندهید. توافق بر سر حضانت فرزند نیز می تواند در شرایط طلاق بائن معنا شود.

در نهایت، برای تصمیم گیری در مورد زمان طلاق «یک اندازه مناسب» وجود ندارد. خواه یک تصمیم آهسته باشد یا یک اقدام فاجعه آمیز که باعث جدایی شما می شود، طلاق باید گامی مثبت به سوی زندگی بهتر برای همه باشد.

در حالی که همه ما می دانیم ناشناخته ها ترسناک هستند، یک حمله شجاعانه به تاریکی که در آن دچار شده اید، می تواند شاه راه شما برای یک زندگی جدید و شادتر باشد.

به یاد داشته باشید که آن چه بیش از همه مهم است، رفاه شخصی شما و امنیت شما و خانواده تان است. طلاق فصلی از زندگی است. این نیز خواهد گذشت. اگر تصمیم خود را با بررسی ها لازم انجام داده اید، برای زندگی جدید خود آماده هستید.

چه زمانی می توان از شرایط طلاق بائن استفاده کرد؟

تا به این قسمت، سعی شد تا نشانه های خاموش جدایی بین زوجین را بررسی کنیم و بدانیم که در کدام وضعیت، باید احساس خطر کرده و به دنبال راه حل مناسب برای زندگی خود باشیم.

اشاره کردیم که یکی از انواع طلاق، طلاقی بائن است که در مقابل طلاق رجعی قرار می گیرد. این نوع از جدایی شرایطی را دارد که باید قبل از استفاده از آن ها، آگاهی کامل داشته باشید.

بائن در لغت به معنای جدا شونده است و در معنای حقوقی خود، به وضعیتی گفته می شود که در آن زن از شوهرش جدا شده و شوهر حق رجوع به او را ندارد. به این معنا که جدایی آن ها حتمی بوده و زوجین قصد بازگشت به یکدیگر را ندارند.

این نوع از جدایی را می توان در انواع مختلف مشاهده کرد که هر کدام شرایط خود را نیز دارند.

شرایط و انواع طلاق بائن

مطابق با ماده 1143 قانون مدنی، «طلاق بر دو قسم است. رجعی و بائن». ماده بعدی (1144) به طور واضح اشاره می کند که «در طلاق بائن برای شوهر حق رجوع نیست».

در ادامه (ماده 1145) مواردی را در متن قانون می بینیم که شرایط و انواع طلاق بائن را توضیح می دهد. با استناد بر این ماده، افراد در شرایط زیر می توانند از این نوع طلاق استفاده کنند:

• طلاقی که قبل از نزدیکی واقع شود.
• طلاق زن یائسه.
• طلاق خلع و مبارات مادام که زن رجوع به عوض نکرده باشد.
• سومین طلاق که بعد از سه وصلت متوالی به عمل آید. اعم از اینکه وصلت در نتیجه رجوع باشد یا در نتیجه نکاح جدید.

دو مورد اول به خوبی نشان دهنده شرط طلاق بائن هستند. زنی که در دوران عقد بدون داشتن رابطه زناشویی جدا می شود در کنار زنی که و دوران یائسگی را به سر می برد، می توانند از طلاق بائن استفاده کنند. این افراد در زمان جدایی نیازی به گذراندن دوره عده ندارند.

برای توضیح در مورد دوم، باید اینگونه بگوییم که طلاق خلع و مبارات زمانی رخ می دهد که جدایی به دلیل کراهت زن از مرد (طلاق خلع) و یا کراهت زوجین نسبت به همدیگر (طلاق مبارات) صورت پذیرفته است.

خوب است که این نکته را نیز در نظر داشته باشید که در طلاق خلع، زن باید مبلغی بیشتر یا کمتر از مهریه را به مرد بدهد تا او راضی به طلاق شود.

در این نوع طلاق مرد دیگر حق رجوع به زن را ندارد. مگر اینکه زن مال داده شده را پس بخواهد که در این صورت رجوع نیز برای مرد امکان پذیر است.

حقوق زوجین در طلاق بائن

بعد از اینکه زن و مرد از یکدیگر جدا شدند، تمامی حقوق و تکالیفی که بر عهده داشتند، از بین می رود. زن وظیفه ای برای تمکین از شوهر خود ندارد و مرد نیز مجبور به پرداخت نفقه در مدت زمان عده نیست مگر اینکه همسر او در زمان طلاق باردار باشد.

همچنین خانه آن ها می تواند از هم جدا باشد و برخلاف طلاق رجعی، می توانند زیر یک سقف زندگی نکنند. در این نوع از طلاق، در صورتی که زن یا مرد فوت کنند، طرف مقابل از او ارث نمی برد.

دو اصل مهم در طلاق بائن

در زمان جدایی با شرایط طلاق بائن، افراد دو اصل و یا وضعیت جدید را به دست خواهند آورد. اولین مسئله منحل شده عقد نکاح است. به این معنا که از زمان جاری شدن صیغه طلاق، زن و مرد هیچ مسئولیتی نسبت به یکدیگر ندارند و تحت عنوان همسر و شوهر شناخته نمی شوند.

آن ها به محض جدایی به یکدیگر نامحرم هستند و اگر در شرایطی قرار بگیرند که بخواهند به زندگی خود برگردند، باید دوباره صیغه عقد را جاری کنند.

همچنین با استفاده از شرایط طلاق بائن، هر دو طرف می توانند بدون نیاز به حکم دادگاه ازدواج کنند. در واقع بلافاصله بعد از این جدایی، می توانند وارد رابطه ای دیگر شده و ازدواج کنند.

این میان تنها زنانی که باید مدت عده را نگه دارند، بعد از این زمان محدود می توانند زندگی جدید خود را آغاز نمایند.

طلاق از فردی که مفقود الاثر است بائن حساب می شود یا رجعی؟

قانون برای رعایت حق فرد غیاب، این نوع طلاق را رجعی می داند. به این معنا که اگر فرد در زمان عده بازگردد، می تواند به همسر خود رجوع کند. اما اگر بازگشت او بعد از زمان عده میسر شود، حق رجوع ندارد.

تفاوت نوع طلاق خلع و مبارات برای استفاده از شرایط طلاق بائن چیست؟

در طلاق خلع اصل نارضایتی از طرف زن مطرح می شود و در طلاق مبارات نارضایتی از زندگی از طرف زوجین به میان آمده است.

برای رجوع بعد از طلاق بائن چه باید کرد؟

در صورتی که زوجین بعد از طلاق بائن بخواهند به یکدیگر رجوع کنند، باید عقد نکاح را مجددا بخوانند. مگر اینکه این جدایی برای بار سوم باشد که این میان استفاده از محلل توصیه شده است. در واقع برای رجوع در این وضعیت زن باید مطلقه کس دیگری باشد.