طلاق رجعی چیست؟
هنوز هم واژه طلاق برای بسیاری از ما یک کلمه بزرگ است که بار معنایی سنگینی را در خود دارد.
بسیاری از افراد دلایل منطقی و قابل قبولی را برای جدایی خود دارند و دادگاه نیز از آن ها حمایت می کند اما برخی از افراد نیز هستند که هنگام جدایی، دلایلی دارند که بعدها از آن پشیمان خواهند شد.قانون از این افراد نیز حمایت می کند.
آن ها می توانند با استفاده از قواعد طلاق رجعی، زندگی زناشویی خود را ادامه دهند و بدون نیاز به خوانده شدن مجدد صیغه نکاح، زندگی خود را از سر بگیرند.
برای آشنایی بیشتر شما با این مهم، در متن حاضر قصد داریم تا این سؤال را برای شما پاسخ دهیم که طلاق رجعی چیست و چه شرایطی دارد.
دلایل عمده طلاق در افراد
دانشمندان علوم اجتماعی و سایر محققان، مدت هاست این موضوع را بررسی می کنند که چه چیزی منجر به طلاق می شود. برخی از این افراد عوامل ساده مانند سن افراد را در راس این موارد قرار می دهند و برخی دیگر به دنبال رسیدن پاسخ با استفاده از نظرات زوجین هستند.
با تکیه بر این مطالعات می توان لیست دلایل مختلف برای طلاق را به دست آورد. برخی از این موارد با استفاده از نظرات یک مشاور قابل برطرف کردن هستند و برخی دیگر، حتما به جدایی افراد ختم خواهند شد.
قبل از اینکه به لیست این موارد مهم برسیم، مهم است این مسئله را در ذهن داشته باشید که معمولا بیش از یک دلیل برای طلاق گرفتن یک زوج وجود دارد.
در بیشتر موارد این دلایل در هم تنیده می شوند. به عنوان مثال، زمانی که افراد با مشکلات احساسی در ازدواج خود مواجه می شوند، بیشتر احتمال دارد که روابط خارج از ازدواج داشته باشند و مشکلات ارتباطی مسائلی مانند اختلافات مالی را تشدید می کند.
یکی دیگر از عوامل پیچیده ای که شما را شگفت زده می کند این است که زوج ها اغلب در مورد علت جدایی خود هم اختلاف نظر دارند. گاهی برطرف شدن این اختلافات می تواند افراد را به رجوع و استفاده از شرایط طلاق رجعی سوق دهد.
در نتیجه، یادگیری آنچه دیگران در مورد علت پایان ازدواجشان می گویند، با بهره مندی از آینده نگری می تواند مفید باشد. اگر امیدوارید از نتیجه مشابه جلوگیری کنید، می‌توانید تشخیص دهید که چه زمانی علائم این مشکلات در ازدواج شما ظاهر می شود و حتی چگونه می توان آن ها را برطرف کرد.
عدم تعهد
فقدان تعهد می تواند مبهم و اثبات (یا رد آن) دشوار به نظر برسد، به خصوص برای شخصی که به خاطر مشکل سرزنش شده است.
علائم ظاهری اغلب به دلایل دیگر طلاق مانند روابط خارج از ازدواج، عدم تمایل به صحبت در مورد رابطه و عدم تلاش برای اهداف مالی مشترک مربوط می شود.
احتمالا به همین دلیل است که بسیاری از افراد به فقدان تعهد به عنوان یکی از دلایل مهم طلاق اشاره می کنند. زیرا آن ها آن را به عنوان موضوعی زیربنای طیف وسیعی از مشکلات آشکارتر می دانند.
ناسازگاری عاطفی
بیشتر افراد «اختلافات آشتی‌ناپذیر» را به عنوان زمینه اصلی طلاق در نظر دارند. وقتی از زوجین پرسیده می شود که چرا ازدواج آن ها به پایان رسیده است، بخش قابل توجهی از پاسخ های آن ها تشکیل شده از جملاتی با این مضمون که «ما از هم دور شدیم»، «از هم جدا شدیم» یا «ناسازگار بودیم» (این پاسخ ها تا 55٪ دلایل در یک مطالعه را نشان داده اند).
این مفهوم از ناسازگاری می تواند مصادیق و دلایل مختلفی را به همراه داشته باشد. مانند:
- فقدان ارزش های مشترک
- ازدواج در سن کم (که احتمال جدایی را بیشتر می کند)
- مشکلات جنسی
- تفاوت های فرهنگی
البته بسیاری از زوج ها با تفاوت هایشان زندگی می کنند و حتی از آن ها لذت می برند یا با استفاده از شرایط طلاق رجعی، به زندگی خود برمی گردند اما اکثر ازدواج های موفق بر اساس هسته ای از علایق، اولویت ها و ارزش های مشترک (یا حداقل هم‌پوشانی شده) پیش خواهند رفت.
نشانه های ظاهری ناسازگاری اغلب همراه با دیگر دلایل رایج طلاق مشاهده می شود.
مشکلات ارتباطی
برخی از افراد نیز در پاسخ و توضیح اینکه چرا از همسر خود جدا می شوند دلایلی را برای طلاق ذکر کردند که مربوط به ارتباطات ضعیف بود، مانند مشاجره بیش از حد و ناتوانی در صحبت کردن با یکدیگر.
در اینجا نیز مشکلات ارتباطی می تواند محرک دلایل دیگری باشد که افراد برای طلاق ارائه می دهند، مانند درگیری بر سر پول و مسئولیت های خانوادگی.
تشخیص اینکه چه زمانی مدام با همسرتان دعوا می کنید کار سختی نیست اما حتی اگر دعواها آنقدرها هم مکرر یا ناخوشایند نیستند، مراقب مشاجره های مکرر در مورد یک موضوع یا اختلاف نظرهایی باشید که واقعا هرگز حل نمی شوند.
این مهم می تواند نشانه ای از این باشد که شما به کمک نیاز دارید تا یاد بگیرید چگونه با یکدیگر ارتباط مؤثرتری برقرار کنید، شاید این جدایی از طریق زوج درمانی و یا حتی استفاده از شرایط طلاق رجعی برطرف شود.
ارتباط خارج از ازدواج
اگرچه خیانت (یا زنای محصنه) در بیشتر مطالعات بررسی شده، فراوانی آن در میان دلایل ارائه شده برای طلاق از حدود 20٪ در یک مطالعه تا 60٪ متفاوت بود.
این گستره وسیع می تواند بازتابی از این واقعیت باشد که حداقل برخی از افراد مطلقه، یک رابطه عاشقانه خارج از عرف را از جمله مشکلات زناشویی می دانند.
بیشتر افراد با مشاهده این دلیل، زندگی مشترک را ادامه نمی دهند و اما برخی از افراد نیز با تصمیم به تغییر و استفاده از شرایط طلاق رجعی، سعی می کنند زندگی زناشویی خود را به حالت مناسب برگردانند.
تعارض بر سر مسئولیت های خانوادگی
در پاسخ برخی از افراد مطلقه، دیده می شود که حدود 20٪ از آن ها، به تعارضات ازدواج خود در موارد زیر اشاره می کنند:
- چگونه فرزندان خود را بزرگ کنند
- مسئولیت های مراقبت از کودک با چه کسی است
- تقسیم تعهدات خانوادگی و امور خانه
شایان ذکر است که زنان به طور قابل توجهی بیشتر از مردان این اختلافات را به عنوان دلیل مهم طلاق خود ذکر می کنند.
آزار خانگی
بسیاری از افراد خشونت خانگی را یکی از دلایل مهم طلاق می دانند. در مطالعه‌ای که بر زوج‌های مسن‌تر مطلقه متمرکز بود، بیش از یک سوم شرکت‌کنندگان آزار کلامی، عاطفی یا فیزیکی را به عنوان یکی از سه دلیل اصلی طلاق ذکر کردند.
زنان و مردان در مورد آزار خانگی به عنوان دلیل طلاق دیدگاه های متفاوتی دارند. در یک مطالعه ملی، 42 درصد از زنان – اما تنها 9 درصد از مردان – خشونت خانگی را دلیل مهم پایان ازدواج خود ذکر کردند.
این مسئله می تواند بازتابی از این واقعیت باشد که زنان بسیار بیشتر از مردان از سوء استفاده از شریک صمیمی رنج می برند و قربانیان سوء استفاده بیشتر از سوء استفاده کنندگان این رفتار را دلیل طلاق می دانند.
در نهایت، این فهرست دلایل را می توان تا چند صفحه ادامه داد. نکته مهم این است که آیا می توان این دلایل را با استفاده از روش های مختلف برطرف کرده و زوجین را به ادامه زندگی تشویق کرد.
اشاره کردیم که همه این دلایل می توانند در هم تنیده و یا بر دیگری رجحان داشته باشند. به عنوان یک مثال واضح، هر نوع خشونت خانگی معمولا جدی تر از مشکلات ارتباطی است اما بهتر است به این موضوع نیز فکر کنیم که چطور می شود این مشکلات را برطرف کرد و راه رجوع افراد به یکدیگر برای ادامه زندگی را باز نگه داشت. قانون این مسئله را با دین قواعد طلاق رجعی بررسی کرده است.
مطمئنا هر ازدواجی منحصر به فرد است و اکثریت قریب به اتفاق زوج ها در مقطعی از رابطه خود با حداقل یکی از مشکلات این لیست مواجه می شوند.
در حالی که برخی از مسائل مضرتر از موارد دیگر هستند (مانند خشونت خانگی و اختلالات جدی سوء مصرف مواد)، اکثر آنها نیازی به طلاق ندارند. البته تا زمانی که زوجین مایل به همکاری برای نجات ازدواج باشند. احتمالا به همین دلیل است که عدم تعهد در تحقیقات متعدد در صدر فهرست قرار داشت.
طلاق رجعی و تأثیر آن بر زندگی افراد
طلاق رجعی و شرایط آن را می توان یک نقطه قوت در متن قانون مدنی دانست. این مهم در ماده 1148 این طور معنا شده است که «در طلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع است».
به این معنا که اگر فرد بعد از جدایی از همسرش، با دریافت کردن کم صریح دادگاه، از کرده خود پشیمان شده و سعی در اعمال تغییراتی دارد تا زندگی زناشویی خود را حفظ کند، این امکان برای او فراهم است.
این نکته را نیز در نظر داشته باشید که این رجوع به معنای بازیچه قرار دادن زن نیست. باز گذاشتن راه برگشت و امکان رجوع، می تواند یک زندگی را که در دام برخی مشکلات قابل حل گیر افتاده، نجات دهد.
همچنین زنی که در شرایط طلاق رجعی است، از همسر خود نفقه دریافت می کند و می تواند در خانه مرد زندگی کند. حتی در صورتی که مرد در این شرایط فوت کند، زن حق ارث خواهد داشت.
در نهایت باید این نکته را نیز در یاد داشته باشید که حق رجوع امری اختیاری است و تنها یک امتیاز برای مردان محسوب نمی شود. در صورتی که افراد به رجوع راضی نباشند، طلاق بائن بوده و دیگر حق نفقه یا ارث به زن تعلق نمی گیرد.
شرایط طلاق رجعی چگونه است؟
فرض را بر این بگذاریم که شما فردی را می شناسید که از طلاق خود احساس ندامت می کند. در این شرایط می توانید به او کمک کرده و شرایط طلاق رجعی را برای او شرح دهید و دوست یا همکار خود را به سمت ادامه زندگی مشترک سوق دهید. برای بازگشت و یا اصطلاحات رجوع به زندگی مشترک، دو شرط مهم و الزامی وجود دارد.
- زمان عده زن تمام نشده باشد.
- در زمان عده بتوان رجوع کرد.
بنا بر ماده 1150 قانون مدنی «عده عبارت است از مدتی که تا انقضای آن زنی که عقد نکاح او منحل شده است نمی تواند شوهر دیگر اختیار کند». همچنین ماده 1151 این قانون نیز توضیح می دهد که «عده طلاق وعده فسخ نکاح سه طهر است مگر اینکه زن به اقتضای سن عادت زنانگی نبیند که در این صورت عده او سه ماه است».
در نتیجه در این مدت زمان مشخص، انجام هر فعلی مانند بوسیدن، لمس کردن و یا هر رفتاری که نشان دهنده خواست رجوع مرد باشد، می تواند دلیلی برای استفاده از شرایط طلاق رجعی معنا شود.
مراحل طلاق رجعی
مانند هر نوع طلاق دیگر، افراد بعد از مراجعه به دادگاه و گذراندن جلسات مشاوره، به این نتیجه می رسند که این جدایی بادی صورت بگیرد. دادگاه حکم بر طلاق می دهد و افراد با مراجعه به دفتر طلاق، صیغه مربوطه را جاری می کنند.
این موضوع تنها در یک صورت جلسه تنظیم می شود و مراجعه افراد به سازمان ثبت احوال برای ثبت طلاق در شناسنامه نیازمند مدت زمان معلوم است.
در واقع با توجه به ماده 38 قانون حمایت از خانواده «در طلاق رجعی، صیغه طلاق مطابق مقررات مربوط جاری و مراتب صورت جلسه می شود ولی ثبت طلاق منوط به ارائه گواهی کتبی حداقل دو شاهد مبنی بر سکونت زوجه مطلقه در منزل مشترک تا پایان عده است، مگر این که زن رضایت به ثبت داشته باشد. در صورت تحقق رجوع، صورت جلسه طلاق ابطال و در صورت عدم رجوع، صورت جلسه تکمیل و طلاق ثبت می شود. صورت جلسه تکمیل شده به امضای سردفتر، زوجین یا نمایندگان آنان و دو شاهد طلاق می رسد. در صورت درخواست زوجه، گواهی اجرای صیغه طلاق و عدم رجوع زوج به وی اعطا می شود. در هر حال در صورت انقضای مدت عده و عدم احراز رجوع، طلاق ثبت می شود».
چه زمانی طلاق رجعی در شناسنامه ثبت می شود؟
زمانی که زوجه به ثبت طلاق در شناسنامه راضی بوده و یا مدت عده تمام شده باشد.
آیا مرد همیشه می تواند بعد از طلاق رجوع کند؟
خیر. این قاعده تنها با استناد بر شرایط طلاق رجعی امکان پذیر است.
تفاوت میان طلاق رجعی و طلاق بائن چیست؟
در طلاق بائن، بر خلاف طلاق رجعی، مرد نمی تواند به همسر خود بازگردد. همچنین نفقه، ارث و دیگر حقوق زن به او تعلق نمی گیرد.
